Harta pusaka sering menjadi isu yang sensitif dalam keluarga apabila seseorang meninggal dunia. Bagi umat Islam, pembahagian harta ini telah ditentukan dalam hukum faraid, iaitu sistem pembahagian harta mengikut Syariah Islam. Namun, ramai yang masih kurang faham tentang siapa sebenarnya waris faraid mereka dan bagaimana harta akan diagihkan.

Blog ini akan membincangkan:
✅ Maksud faraid
✅ Kategori waris yang berhak menerima harta
✅ Bagaimana harta pusaka diagihkan mengikut faraid
✅ Kepentingan memahami waris faraid untuk mengelakkan pertikaian dan harta beku

Table of Contents

Apa Itu Faraid?

Faraid ialah hukum yang menetapkan cara pembahagian harta pusaka seseorang Muslim yang telah meninggal dunia. Hukum ini berlandaskan ketetapan dalam Al-Quran, Hadis, dan Ijma’ Ulama untuk memastikan keadilan dalam pengagihan harta kepada waris yang berhak.

Dalil dari Al-Quran:
📖 “Allah mensyariatkan bagimu tentang (pembahagian pusaka untuk) anak-anakmu, iaitu: bahagian seorang anak lelaki sama dengan bahagian dua orang anak perempuan…”
(Surah An-Nisa’: 11)

Secara asasnya, faraid menentukan siapa yang layak menerima harta pusaka dan dalam kadar berapa berdasarkan hubungan kekeluargaan.

Namun, ramai yang tidak sedar bahawa faraid hanya berfungsi setelah hutang dan tanggungan si mati diselesaikan, termasuk:
✅ Hutang kepada manusia (bank, pinjaman peribadi, hutang keluarga)
✅ Hutang kepada Allah (zakat, fidyah, haji belum ditunaikan)
✅ Wasiat (jika ada, maksima 1/3 harta sebelum faraid berkuat kuasa)

Oleh itu, penting untuk memahami siapa waris yang layak menerima harta mengikut faraid.

Siapakah Waris Faraid?

Waris faraid terbahagi kepada dua kategori utama, iaitu waris asas (waris utama yang mesti menerima harta) dan waris tambahan (menerima jika tiada waris asas atau terdapat lebihan harta).

1. Waris Asas (Wajib Menerima Harta)

Waris asas terdiri daripada individu yang mempunyai hubungan darah yang rapat dengan si mati:

🔹 Suami/Isteri

Jika suami meninggal dunia, isteri mendapat 1/4 bahagian jika tiada anak, dan 1/8 bahagian jika ada anak.
Jika isteri meninggal dunia, suami mendapat 1/2 bahagian jika tiada anak, dan 1/4 bahagian jika ada anak.

🔹 Anak Lelaki & Anak Perempuan

Anak lelaki mendapat dua kali ganda bahagian anak perempuan mengikut hukum faraid.
Jika si mati hanya mempunyai anak perempuan, anak perempuan boleh menerima 2/3 harta jika dua orang atau lebih, dan 1/2 harta jika seorang.

🔹 Ibu & Bapa

Ibu mendapat 1/6 bahagian jika si mati mempunyai anak. Jika tiada anak, ibu mendapat 1/3 bahagian.
Bapa mendapat 1/6 bahagian dan mungkin lebih jika tiada anak lelaki yang menghabiskan baki harta.

2. Waris Tambahan (Menerima Jika Tiada Waris Asas)

Jika si mati tidak meninggalkan waris asas seperti anak atau ibu bapa, harta boleh diberikan kepada waris tambahan, antaranya:

🔹 Datuk & Nenek

Jika ibu bapa si mati sudah tiada, datuk dan nenek boleh menerima harta pusaka dalam kadar tertentu.

🔹 Adik-Beradik Seibu Seayah, Seibu atau Seayah

Mereka boleh menerima bahagian harta jika si mati tidak mempunyai anak atau ibu bapa.

🔹 Saudara Kandung Lelaki & Perempuan

Menerima bahagian tertentu jika tiada waris asas.

Jika tiada waris dalam kedua-dua kategori ini, harta akan diserahkan kepada Baitulmal untuk kegunaan masyarakat Islam.

Bagaimana Faraid Berfungsi?

Pembahagian faraid tidak dilakukan secara sewenang-wenangnya tetapi mengikut kadar tertentu yang telah ditetapkan dalam Islam.

Contoh:

Seorang lelaki meninggal dunia dan meninggalkan waris berikut:

Isteri
Ibu
Seorang anak lelaki

Pembahagian harta mengikut faraid:

Isteri: 1/8 daripada harta
Ibu: 1/6 daripada harta
Anak lelaki: Baki harta

Jika terdapat lebih ramai waris, kadar ini akan berubah mengikut hukum faraid.

Mengapa Penting untuk Tahu Waris Faraid Anda?

Mengetahui siapa waris faraid anda bukan sahaja soal agama, tetapi juga langkah penting untuk mengelakkan masalah dalam keluarga selepas seseorang meninggal dunia.

1. Mengelakkan Konflik Keluarga

📌 Ramai waris tidak memahami hak masing-masing, menyebabkan perebutan harta dan pertelingkahan yang berpanjangan.
📌 Dengan memahami faraid, keluarga boleh mengelakkan salah faham dan tuntutan tidak berasas selepas kematian seseorang.

2. Memudahkan Perancangan Harta

📌 Jika anda tahu siapa waris faraid anda, anda boleh merancang harta dengan lebih bijak melalui:
✅ Hibah (pemberian harta semasa hidup tanpa perlu melalui faraid)
✅ Wasiat (pemilihan waris untuk menerima 1/3 harta sebelum faraid)
✅ Wakaf (menyumbang sebahagian harta untuk tujuan amal)

3. Memastikan Harta Tidak Beku

📌 Tahukah anda bahawa 80 bilion harta di Malaysia masih beku kerana waris tidak mengambil tindakan?
📌 Jika tiada dokumen atau perancangan awal, proses mendapatkan harta pusaka boleh mengambil bertahun-tahun di Mahkamah Syariah.

Kesimpulan

Memahami siapa waris faraid anda adalah langkah pertama dalam perancangan harta yang bijak. Ia bukan sahaja membantu mengelakkan konflik, tetapi juga memastikan harta diagihkan dengan betul mengikut hukum Syariah.

🔹 Dapatkan nasihat mengenai faraid, hibah, atau wasiat, hari ini dan hubungi ERA ADVISORY untuk bimbingan lanjut.
🔹 Layari laman web kami di www.eraadvisory.com.my untuk maklumat lanjut tentang perancangan harta pusaka Islam.

Siapakah Waris Faraid Saya?